İdrar kaçırma ameliyatları, idrar tutma problemlerini (stres tipi, acil tipi ve karışık tip inkontinans gibi) tedavi etmek amacıyla yapılan cerrahi müdahalelerdir. İdrar kaçırma, özellikle kadınlarda doğum, yaşlanma, menopoz gibi durumlar sonrasında sık görülen bir rahatsızlıktır. Ameliyat, mesane ve idrar yollarının (üretra) desteklenmesi veya işlevinin iyileştirilmesi için farklı teknikler kullanılarak yapılır.

İdrar Kaçırma Türleri:

  1. Stres Tipi İdrar Kaçırma (SUI):
    • Öksürme, hapşırma, gülme, ağır kaldırma gibi karın içi basıncının arttığı durumlarda idrarın istemsiz olarak kaçmasıdır. Pelvik taban kaslarının zayıflığı veya üretra desteğinin kaybı nedeniyle oluşur.
  2. Acil Tipi İdrar Kaçırma (Urgency Incontinence):
    • Ani ve güçlü bir idrar yapma isteği hissedilmesi ve bu isteğe karşı direnemeyip idrar kaçırılması durumudur. Genellikle mesanenin aşırı aktif olduğu vakalarda görülür.
  3. Karışık Tip İdrar Kaçırma:
    • Hem stres tipi hem de acil tipi idrar kaçırma belirtilerinin bir arada görüldüğü durumdur.

İdrar Kaçırma Ameliyatları:

İdrar kaçırmanın türüne göre uygulanabilecek birkaç farklı ameliyat tekniği bulunmaktadır. Stres tipi idrar kaçırma genellikle cerrahi yöntemlerle tedavi edilirken, acil tip idrar kaçırma daha çok ilaç tedavisi ve mesane eğitim programları ile kontrol altına alınabilir. Ancak ciddi vakalarda cerrahi müdahale de gerekebilir.

  1. Askı Ameliyatları (Sling Ameliyatları):

    • En yaygın kullanılan yöntemlerden biridir ve genellikle stres tipi idrar kaçırmayı tedavi etmek için uygulanır.
    • TVT (Transvajinal Tape) ve TOT (Transobturator Tape) Ameliyatları: Bu ameliyatlarda, üretranın altına sentetik bir askı (band) yerleştirilir. Bu askı, üretrayı destekler ve karın içi basıncı arttığında idrar kaçırmayı önler. TVT ameliyatında band, kasık bölgesinden geçirilirken, TOT ameliyatında ise bacakların iç kısmındaki küçük kesilerden geçirilir.
    • Bu yöntemler genellikle minimal invaziv olarak yapılır ve kısa iyileşme süreleri sunar.

  2. Burch Kolposüspansiyon:

    • Stres tipi idrar kaçırmayı tedavi etmek için kullanılan daha eski bir cerrahi yöntemdir. Bu ameliyat, laparoskopik veya açık cerrahi ile yapılabilir.
    • Burch kolposüspansiyon işleminde, üretra ve mesane boynunu desteklemek amacıyla vajinal dokular karın duvarına asılır. Bu sayede üretra ve mesane, karın içi basıncındaki artışa karşı daha dirençli hale getirilir.
    • Özellikle çok sayıda doğum yapmış kadınlarda etkili olabilir.

  3. Bulking Ajan Enjeksiyonları:

    • Üretraya hacim kazandırmak amacıyla yapılan bir işlemdir. Üretra çevresine kolajen veya sentetik bir madde enjekte edilir. Bu yöntemle, üretra daha sıkı hale getirilerek idrar kaçırma önlenmeye çalışılır.
    • Ameliyata göre daha az invaziv bir yöntemdir, ancak etkisi geçici olabilir ve enjeksiyonların tekrarlanması gerekebilir.

  4. Yapay Üriner Sfinkter:

    • Genellikle erkeklerde, prostat cerrahisi sonrası stres tipi idrar kaçırma için kullanılan bir yöntemdir. Kadınlarda daha az yaygın olsa da, ileri vakalarda tercih edilebilir.
    • Yapay sfinkter, üretra çevresine yerleştirilen ve idrar akışını kontrol eden bir cihazdır. Hasta idrar yapmak istediğinde, sfinkteri manuel olarak açabilir ve işeme işlemi tamamlandıktan sonra sfinkter tekrar kapanır.

  5. Mesane Boynu Askı Ameliyatı:

    • Bu işlemde, mesane boynu ve üretra desteklenir ve bu bölgedeki sarkmalar düzeltilir. Ameliyat sırasında pelvik kaslar ve bağ dokuları kullanılarak mesane boynu asılır.

  6. Botulinum Toksin (Botoks) Enjeksiyonu:

    • Acil tip idrar kaçırma (aşırı aktif mesane) tedavisinde kullanılır. Botoks, mesane kaslarına enjekte edilerek kasların aşırı aktif olmasını önler. Bu sayede ani idrar yapma ihtiyacı ve idrar kaçırma azaltılabilir.
    • Bu yöntemin etkisi geçici olup, düzenli olarak enjeksiyonların tekrarlanması gerekebilir.

Ameliyat Sonrası İyileşme:

  • İyileşme süresi, yapılan ameliyatın türüne bağlıdır. Minimal invaziv yöntemlerle yapılan askı ameliyatlarında genellikle 1-2 hafta içinde günlük hayata dönülebilirken, daha büyük cerrahi müdahalelerde iyileşme süresi 4-6 hafta kadar sürebilir.
  • Ameliyat sonrası birkaç hafta ağır kaldırmaktan, egzersizden ve cinsel ilişkiden kaçınılması gerekebilir.
  • Doktor, ameliyat sonrasında pelvik taban kaslarını güçlendirmek için Kegel egzersizleri gibi ek tedavi yöntemleri önerebilir.

Ameliyat Riskleri:

Her cerrahi işlemde olduğu gibi idrar kaçırma ameliyatlarında da bazı riskler bulunur:

  • Enfeksiyon
  • Kanama
  • İdrar yaparken zorluk
  • Ameliyatın başarısız olması veya idrar kaçırmanın devam etmesi
  • Anesteziye bağlı riskler
  • Nadiren, idrar yollarında hasar veya yaralanma meydana gelebilir

Ameliyatın Avantajları:

  • İdrar kaçırma sorununu büyük ölçüde ortadan kaldırarak günlük yaşam kalitesini artırır.
  • Öksürme, hapşırma gibi aktivitelerde yaşanan kaçırma sorunlarını ortadan kaldırabilir.
  • Sosyal ve psikolojik açıdan hastaya rahatlama sağlar.
  • Stres tipi idrar kaçırma tedavisinde uzun vadeli çözümler sunabilir.

Kimler İçin Uygundur?

  • İdrar kaçırma problemleri günlük yaşamı olumsuz etkileyen kadın ve erkekler.
  • Pelvik taban egzersizleri, mesane eğitimi veya ilaç tedavisi gibi konservatif tedavilerden fayda görmeyen hastalar.
  • Özellikle stres tipi idrar kaçırma şikayetleri olan kişiler.

Sonuç:

İdrar kaçırma ameliyatları, idrar kaçırma sorunu yaşayan hastalar için etkili ve kalıcı çözümler sunabilir. Ameliyatın türü, hastanın yaşı, sağlık durumu, idrar kaçırma türü ve ciddiyetine bağlı olarak doktor tarafından belirlenir. Bu tedavi seçenekleri, hastaların sosyal hayatlarına daha rahat ve güvenli bir şekilde devam etmelerini sağlar.

 
4o